ROLA MIKROELEMENTÓW W NIEDOCZYNNOŚCI TARCZYCY CZ.1 JOD I SELEN

W poprzednim poście omówiłam rolę makroskładników w diecie osób z niedoczynnością tarczycy, dziś zajmę się funkcją mikroelementów- jodu i selenu. Przypomnę, że w przypadku chorób tarczycy podstawowym leczeniem powinno być leczenie farmakologiczne, dietoterapia natomiast wspomaga leczenie i łagodzi objawy choroby. 

JOD

Głównym magazynem jodu w organizmie człowieka jest gruczoł tarczowy (8-16 mg). Rekomendowane dzienne spożycie (RDA) jodu wynosi 150μg dla osób dorosłych oraz 220μg dla kobiet w ciąży i karmiących piersią. Jod jest również ważnym składnikiem hormonów tarczycy - tyroksyny i trijodotyroniny, dlatego jego rola ściśle związana jest z działaniem tych hormonów. Głównym źródłem jodu jest jodowana sól kuchenna ( nie należy spożywać więcej niż 1 łyżeczkę soli dziennie), ryby np. dorsz czy mintaj, żółtko jaja, niektóre wody mineralne z jodem . Wchłanianie jodu w organizmie zwiększa obecność selenu i żelaza w diecie, natomiast substancje wolotwórcze ( związki goitrogenne znajdujące się w warzywach kapustnych, soi, rzepie, rzodkiewce, nasionach gorczycy i rzepaku) wykazują działanie hamujące. Duży wpływ na zawartość jodu w żywności ma rodzaj zastosowanej obróbki kulinarnej, gotowanie obniża zawartość jodu o 58%, grillowanie o 23% i smażenie o 20%. Niedobór tego składnika niesie za sobą poważne konsekwencje zdrowotne, jest przyczyną powstawania niedoczynności tarczycy i rozwoju wola, osłabia układ immunologiczny i zwiększa ryzko bezpłodności. Jod odgrywa również ważną rolę w diecie kobiet w ciąży, jego niedobór zwięsza ryzyko poronień, przedwczesnego porodu jak również może powodować upośledzenie umysłowe i opóźnienie rozwoju płodu. 

SELEN

Podobnie jak w przypadu jodu, gruczoł tarczowy stanowi główny rezerwuar selenu w organizmie człowieka. Odgrywa bardzo ważną rolę w syntezie hormonów tarczycy, uczestnicząc w transformacji tyroksyny do trijodotyroniny oraz ich przemian do nieaktywnych postaci. Selen wchodzi w skład peroksydazy glutatnionowej - enzymu chroniącego tarczycę przed destrukcyjnym działaniem nadtlenku wodoru, który jest niezbędny do utleniania jonów jodkowych. Zapotrzebowanie dorosłego człowieka na selen wynosi 1μg/kg m.c./dobę, przyjmuje się, że maksymalnie bezpieczna podaż selenu wynosi 400μg/dobę - nie należy przekraczać tej dawki.

Zawartość selenu w żywności zależy głównie od zawartości selenu na terenie z którego pochodzi dany produkt, ale również od czasu i temperatury obróbki termicznej (podobnie jak w przypadku jodu). Polska niestety należy do regionów ubogich w selen. Dobrym źródłem selenu są orzechy, podroby, grzyby , produkty zbożowe np. płatki owsiane, drożdże, ryby, nasiona strączkowe.

Duży wpływ na przyswajalność selenu ma zawartość w diecie białka, witaminy A ,C, E.  Niedobór selenu w diecie osłabia działanie hormonów tarczycy na organizm, poprzez zmniejszenie stężenia aktywnego hormonu tarczycy T3 (trijodotyroniny) w ustroju. Obniża również aktywność peroksydazy glutationowej, przez co zwiększa ryzyko oksydatywnego uszkodzenia komórek tarczycy.

Odpowiednia podaż tych mikroelementów w diecie ma bardzo ważne znaczenie w kontekście prawidłowego funkcjonowania tarczycy. W kolejnym poście omówię rolę kolejnych bardzo ważnych mikroelementów w niedoczynności tarczycy - cynku i żelaza. Serdecznie zapraszam!