Zdrowe śniadanie podstawą udanego dnia! Czyli moje top 5 propozycji na udane śniadanie :)

Już za tydzień rozbrzmi się dźwięk pierwszego lekcyjnego dzwonka. Nasze pociechy wypoczęte i zrelaksowane powrócą do szkoły i będą potrzebowały dużo energii :) Śniadanie to podstawa udanego dnia :) Przygotowane z odpowiednich produktów zapewni Twojemu dziecku energię, lepszą koncentrację i samopoczucie :) Wybieraj do dziecięcego menu produkty jak najmniej przetworzone, jak najbardziej naturalne i pełnowartościowe, jest to bardzo ważne, szczególnie w okresie intensywnego wzrostu i rozwoju organizmu. Zdrowe śniadanie powinno składać się z pełnowartościowego białka, którego źródłem może być chudy twaróg (nabiał), chuda drobiowa wędlina np. polędwica z indyka, jajko. Ważną rolę odgrywają też węglowodany złożone, czyli pełnoziarniste pieczywo czy płatki zbożowe. Nie należy zapominać o warzywach i owocach, które dostarczają mnóstwo witamin i składników mineralnych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania i rozwoju organizmu. Ograniczaj w dziecięcej diecie produkty będące źródłem cukrów prostych, produkty tłuste i ciężkostrawne. Do picia podawaj wodę lub świeże soki owocowe i warzywne, wystrzegając się gazowanych napojów wysokosłodzonych.

Zadbaj, aby dziecko jadło posiłki regularnie. Zamiast słodzonych soków włóż mu do tornistra butelkę wody, zamiast zapychających przekąsek jabłko :) Kształtuj w nim nawyk spożywania śniadania :) Moja mama od dziecka wpajała nam, że bez śniadania ani rusz :) Nikt z nas nie mógł przekroczyć progu mieszkania nie zjadłszy wcześniej chociażby kromki chleba. Po latach doceniam <3 to bardzo dobry nawyk :) 

Poniżej przedstawię Wam 5 śniadaniowych menu na każdy dzień tygodnia :) Po takim śniadaniu duża dawka energii gwarantowana zarówno dla dziecka jak i dla rodzica:) 

1. Frittata czyli muffina jajeczna 

Daje dużo możliwości :) Jedną z moich ulubionych kombinacji jest ta z zielonym groszkiem, serem feta i cukinią :) Bazą jest rozmącone jajko z przyprawami- dodatki można wybrać wedle uznania :) Całość pieczemy w piekarniku przez ok. 25 minut w 200 stopniach Celsjusza. Można ją przygotować wieczorem i tylko rano odgrzać :) Idealnie nadaje się też do zabrania na wynos jako drugie śniadanie :)

2. Jogurt naturalny z owocami sezonowymi i otrębami żytnimi

3. Pancakes'y bananowe z owocami sezonowymi
przekładane twarożkiem

Dzieci je uwielbiają :) Są idealnie słodkie dzięki bananowi :) Przepis nie zawiera cukru :) Dodatkowo szybkie i łatwe w przygotowaniu.

1 banana, 1 jajko, 2 łyżki jogurtu naturalnego, 2 łyżki mąki pełnoziarnistej. Składniki mieszamy (banana rozgniatamy widelcem) do uzyskania jednolitej masy, na rozgrzaną teflonową patelnię posmarowaną niewielką ilością oleju wykładamy łyżką masę i smażymy do uzyskania złotego koloru 

Emotikon smile

4. Płatki zbożowe z dodatkami.

Zastąp w śniadaniowym menu płatki kukurydziane płatkami owsianymi, jaglanymi czy żytnimi :) Zawierają zdecydowanie więcej składników odżywczych . Jest to jedno z moich ulubionych śniadań, które nigdy się nie nudzi :) Za każdym razem kombinuję z innymi dodatkami takimi jak: siemię lniane, orzechy, nasiona chia, otręby, jagody goji, żurawina suszona itp. oraz owocami :)

Płatki żytnie z jagodami goji, skórką grejpfruta, orzechami włoskimi i borówkami :)

Płatki gryczane z jabłkiem, żurawiną, orzechami włoskimi, borówkami i arbuzem

Owsianka z nasionami chia, jeżynami i malinami <3

5. Kanapki

Bazą do kanapek powinien być chleb pełnoziarnisty (staraj się unikać białego pieczywa). Dobieraj produkty według uznania, pamiętaj aby były źródłem pełnowartościowego białka, nie zapominaj o warzywach. Ja bardzo lubię pasty, dlatego w propozycji śniadań umieszczam kanapkę z pastą z awokado, jajka, papryki, cebuli, siemienia lnianego (doprawioną sokiem z cytryny, świeżo zmielonym pierzem i papryką czerwoną :)

Mam nadzieję, że udało mi się Ciebie zainspirować i podejmiesz wyzwanie kształtowania nawyku jedzenia zdrowych śniadań w Twoim domu :) Trzymam kciuki! :*

Bananowe pieczywko!

Dziś od ran mam ochotę na coś słodkiego. Musiałam stoczyć ze sobą wewnętrzną walkę aby nie zjeść stojącego w lodówce ptasiego mleczka :) Wiecie jak jest z tym ptasim mleczkiem, na jednej kostce by się nie skończyło :) :) :) Chwila zastanowienia i mam! Zrobię pieczywko bananowe! Idealna alternatywa dla słodyczy, idealnie słodkie, zdrowe, sycące :) Bez mąki, cukru, jajek, mleka :) Proste i szybkie w przygotowaniu. Jednym słowem ideał :)

Będziesz potrzebował/a:

• 1 szklanka płatków żytnich rozdrobnionych na "mąkę". (ja zblendowałam je do uzyskania sypkiej konsystencji)
• 3 dojrzałe duże banany 
• 1 łyżeczka proszku do pieczenia
• 2 łyżeczki kakao 
• Dodatki (to według upodobania- można dowolnie modyfikować):
• łyżeczka nasion chia
• 2 łyżki siemienia lnianego
• garść posiekanych pistacji
• garść słonecznika

Produkty należy połączyć do uzyskania jednolitej masy. Tak przygotowaną masę wyłożyć na blaszkę wyłożoną papierem do pieczenia, wyrównać powierzchnię i piec ok. 18 minut w temp 180 stopni Celsjusza. Po ostygnięciu podzielić na porcję. Według mnie najlepiej smakuje z serkiem twarogowym i owocami sezonowymi, ale można pokusić się również o wersję z syropem klonowym czy miodem :D Serdecznie polecam na śniadanie! Ale doskonale nada się również na słodki podwieczorek! Pieczywko jest pyszne i smaczne, w dodatku zdrowe!

Smacznego!

Jak zapobiec odwodnieniu organizmu w warunkach klimatu gorącego?

Pogodę od kilku dni mamy tropikalną. Żar leje się z nieba. Ekspeci, blogerzy, prezenterzy telewizyjni, lekarze i reszta świty jak jeden mąż powtarzają : "uzupełniaj płyny! nawadniaj organizm". Dlaczego jest to takie ważne?  W dzisiejszym poście kilka wskazówek dotyczących nawadniania organizmu w warunkach klimatu gorącego, przyda się na najbliższe dni oraz na wakacyjną przygodę w krajach tropikalnych :)

Źródło: www.kacikzdrowia.pl

Wysokie temperatury powodują rozszerzenie naczyń krwionośnych, zwiększa się skórny przepływ krwi, tym samym wzrasta temperatura na powierzchni skóry.Organizm aby uniknąć przegrzania włącza mechanizm pobudzania gruczołów potowych i wydzielanie potu. Pot parując z powierzchni skóry zużywa energię w postaci ciepła, chłodząc tym samym organizm.

W takim razie ile wody potrzebuje organizm ?

Organizm zawsze dąży do homeostazy. Aby utrzymać bilans wodny na wyrównanym poziomie, ilość wody dostarczonej do organizmu musi być równa ilości wody utraconej przez skórę (pot), układ oddechowy wraz z wydychanym powietrzem, przez nerki wraz z moczem oraz przez układ pokarmowy wraz z kałem. Zdrowy człowiek o małej aktywności fizycznej w warunkach umiarkowanej temperatury przeciętnie wydala z organizmu 2800ml i tyle samo potrzebuję przyjąć. Zgodnie z zaleceniami żywieniowymi średnie minimalne spożycie płynów z żywności i napojów powinno wynosić ok. 2000 ml/dobę.

W przypadku wysokich temperatur najważniejsza jest odpowiednia podaż płynów oraz utrzymanie prawidłowej gospodarki wodno-elektrolitowej ustroju. Zapotrzebowanie człowieka na wodę w warunkach wysokich temperatur w dużej mierze zależy od:

• aktywności fizycznej i czasu jej trwania,
• wilgotności powietrza,
• płci i wieku
• stopnia aklimatyzacji do wysokich temperatur.

Środowisko gorące powoduje utratę płynów ustrojowych, głównie poprzez parowanie, co może być przyczyną poważnego odwodnienia hipertonicznego oraz innych zaburzeń wodno-elektrolitowych. Do odwodnienia dochodzi zawsze wtedy gdy wydalamy z organizmu więcej płynów niż do niego dostarczamy. Utrata dużej ilości potu powoduje uruchomienie bodźców, które wywołują uczucie pragnienia. Woda wypita nie jest natychmiastowo wchłonięta, w pierwszej kolejności pojawi się uczucie zaspokojenia pragnienia, jednak nie jest to równoznaczne z uzupełnieniem niedoboru płynów. Dlatego w przypadku odwodnienia zaleca się pić więcej płynów niż potrzeba do zaspokojenia pragnienia. 

W przypadku ekstremalnie wysokich temperatur zaleca się spożywanie co najmniej 3 litrów płynów, w innym wypadku dochodzi po poważnych objawów odwodnienia. Aby zapobiec odwodnieniu  należy zadbać o to, aby temperatura przyjmowanych płynów nie była ani zbyt niska ani zbyt wysoka, optymalna temperatura to 15 stopni Celsjusza. Ważne jest, aby przyjmować płyny często i w małych ilościach 100-150 ml jednorazowo. Jeśli Twoja aktywność fizyczna jest bardzo duża ilość spożywanych płynów powinna być odpowiednio większa.

7 podstawowych zasady przyjmowania płynów w warunkach klimatu gorącego

1. Dostarczaj organizmowi co najmniej 3-5 litrów płynów w ciągu doby!
2. Zadbaj aby spożywane napoje miały optymalną temperaturę ok. 15 stopni Celsjusza.
3. Pamiętaj uzupełniać płyny często, w małych ilościach --> 100-150 ml jednorazowo.
4. Unikaj picia większych ilości samej wody, która jest hipotoniczna, co wiąże się z szybszym wydalaniem przez nerki oraz przyśpieszeniem odwodnienia organizmu.
5. Staraj się pić niegazowane mineralne wody, soki owocowe i warzywne -napoje te nie tylko wyrównują bilans wodny organizmu ale są również solidną dawką składników mineralnych.
6. Unikaj spożywania napojów gazowanych! Zawarty w nich dwutlenek węgla działa rozciągająco na ściany żołądka i powoduje hamowanie pragnienia.
7. Unikaj picia napojów alkoholowych, które wzmagają diurezę i zaburzają gospodarkę wodno-elektrolitową organizmu.

Przestrzeganie powyższych zasad uchroni Cię przed odwodnieniem w warunkach klimatu gorącego!

Autor: Kamila Myszkowska

Bibliografia:

1. J.Gawęcki, M. Grzymisławski (2010) Żywienie człowieka zdrowego i chorego, PWN.

2. J. Bertrandt (2005) Rola wody i składników mineralnych w żywieniu polskich żołnierzy pełniących służbę w warunkach klimatu gorącego, Żyw.Człow,Metab. 32, 18(S1), 18-25.

3. J. Bertrandt (2007) Żywienie w ekstremalnych warunkach klimatycznych, Żyw. Człow. Metab. 34 (1/2), 22-35.

Jak nie wyhodować grubaska? Czyli o walce z nadmierną masą ciała u dzieci.

   Wystarczy obejrzeć się dookoła, aby zrozumieć, że problem nadmiernej masy ciała w populacji dzieci i młodzieży jest znaczący. Między bajki można włożyć przeświadczenie naszych babć, że dziecko puszyste to dziecko zdrowe. Otyłość to choroba, której często towarzyszą inne bardzo poważne schorzenia, których konsekwencje będą odczuwalne również w dorosłym życiu. Kochasz swoje dziecko? Uchroń je przed tą epidemią. Jeśli zaś twoje dziecko wedle siatek centylowych ma nadmierną masę ciała pomóż mu pozbyć się zbędnych kilogramów i naucz jak prawidłowo się odżywiać.    

   Podstawowym działaniem mającym na celu zmniejszenie stopnia zachorowalności i umieralności z powodu nadmiernej masy ciała i jej powikłań jest zapobieganie nadwadze i otyłości. 

   Leczeniem otyłości, według specjalistów, powinny być objęte dzieci ze zdiagnozowaną otyłością (powyżej 95 percentyla na podstawie siatek centylowych BMI). W przypadku dzieci nie stosuje się leczenia farmakologicznego, ze względu na brak badań potwierdzających bezpieczeństwo i skuteczność środków farmakologicznych dla  organizmu dziecka. Aby terapia była skuteczna w skład zespołu zajmującego się otyłym pacjentem powinien wchodzić dietetyk, lekarz pediatra, endokrynolog, psycholog oraz rehabilitant. 

Wprowadzenie diety redukującej powinno być łagodne, ciągłe oraz podzielone na etapy, aby organizm mógł się dostosować do zmiany sposobu żywienia. Należy jednak pamiętać, że u dzieci do 7 roku życia nie należy stosować restrykcyjnych ograniczeń kalorycznych, ponieważ dieta musi zapewnić składniki odżywcze na odpowiednim poziomie niezbędne do wzrostu i rozwoju. W tym przypadku zwiększamy aktywność fizyczną dziecka oraz zmieniamy nieprawidłowe nawyki żywieniowe, eliminujemy z diety słodycze, słone przekąski czyli wszystkie "puste kalorie". Dbamy o regularność posiłków naszych dzieci oraz odpowiednią podaż warzyw i owoców (5 porcji dziennie).
   Zalecenia żywieniowe dla pacjentów otyłych powinny określać przede wszystkim modyfikację nieprawidłowych nawyków żywieniowych. Należy wzbogacić codzienną dietę w warzywa i owoce, ryby oraz produkty zbożowe z pełnego przemiału oraz ograniczać podaż nasyconych tłuszczów zwierzęcych. Podstawą modyfikacji nieprawidłowych nawyków żywieniowych powinna być eliminacja wysokoenergetycznych napojów słodzonych, słodyczy, niezdrowych przekąsek typu chipsy oraz żywności typu fast-food.Do najważniejszych zasad sposobu żywienia dzieci i młodzieży mających na celu zachowania prawidłowej masy ciała należy regularność spożywania posiłków oraz prawidłowy sposób ich konsumowania. Należy spożywać 4-5 posiłków w ciągu dnia z zachowaniem przerw nie dłuższych niż 4 godziny. Posiłki powinny być spożywane powoli, każdy kęs powinien być dokładnie przeżuwany co zapobiega zjadaniu nadmiernej ilości żywności. Dużą rolę odgrywa wspólne spożywanie posiłków, co pomaga kształtować prawidłowe zachowania żywieniowe dzieci a dodatkowo buduje pozytywną relację rodzic-dziecko.  
Istotne znaczenie ma również obróbka kulinarna spożywanych pokarmów. Do najkorzystniejszych metod przyrządzania potraw zalicza się gotowanie, gotowanie na parze, pieczenie lub ewentualnie grillowanie. Natomiast niewskazaną techniką jest smażenie, używanie śmietany, zasmażek oraz tłuszczu. Istotą prawidłowego sposobu żywienia jest odpowiedni dobór produktów spożywczych. Należy wybierać gruboziarniste produkty zbożowe, które są źródłem błonnika, magnezu oraz witamin z grupy B. 

www.aktywniepozdrowie.pl

Produkty mięsne oraz nabiałowe powinny mieć obniżoną zawartość tłuszczu, co wpływa na obniżenie kaloryczności posiłku. Ważna jest odpowiednia oraz regularna podaż owoców oraz warzyw jako źródła witamin, składników mineralnych, w tym również antyoksydantów, które zapobiegają stresowi oksydacyjnemu oraz błonnika pokarmowego. Powinno się spożywać 5 porcji owoców i warzyw dziennie, z przewagą spożycia warzyw. W codziennej diecie dzieci i młodzieży powinny być również uwzględniane produkty mleczne oraz mleko. Dodatkowo należy zapewnić odpowiednią podaż płynów, powinna ona wynosić ok. 2 litrów, z czego ½ powinna stanowić woda źródlana (niskozmineralizowana). Należy zadbać o to, aby źródłem płynów nie były wysoko słodzone napoje gazowane, tylko woda oraz pełnowartościowe (niesłodzone) soki owocowe.
   Podstawą utrzymania prawidłowej masy ciała a zarazem zapobiegania nadwadze i otyłości, obok prawidłowego żywienia jest aktywność fizyczna. Siedzący tryb życia związany z małą aktywnością fizyczną dwukrotnie zwiększa ryzyko wystąpienia chorób cywilizacyjnych. Badania naukowe udowadniają pozytywny wpływ zwiększenia aktywności fizycznej na kondycję fizyczną oraz psychiczną, jak również pokazują wpływ na obniżenie wskaźnika umieralności ogółem. W populacji dzieci i młodzieży główną przyczyną obniżenia aktywności fizycznej jest siedzący tryb życia, wynikający ze wzrostu poziomu czasu poświęconego na oglądanie telewizji oraz zabawę przed komputerem. Zwiększona aktywność fizyczna ma korzystny wpływ na organizm człowieka poprzez zwiększenie wydatku energetycznego, co wiąże się z redukcją masy ciała. Obserwuje się obniżenie tłuszczowej masy ciała oraz wzrost mięśniowej masy ciała. Aktywność fizyczna hamuje obniżenie spoczynkowego wydatku energetycznego spowodowanego nieprawidłową dietą. Dodatkowo wzmożony wysiłek fizyczny poprawia profil lipidowy oraz gospodarkę węglowodanową, poprzez obniżenie wysokiego stężenia insuliny oraz zwiększenie tolerancji glukozy. Należy również podkreślić działanie zmniejszające spoczynkowe oraz wysiłkowe wartości ciśnienia tętniczego krwi. Badania naukowe dowodzą, że aktywność fizyczna wpływa na poprawę ogólnego samopoczucia oraz zdrowia psychicznego, poprzez zapobieganie depresji oraz niwelowanie stanów lękowych. Dodatkowo wysiłek fizyczny pomaga w utrzymaniu diety. Aby aktywność fizyczna była efektywna należy podejmować ją regularnie, przez większość dni w tygodniu przez co najmniej 30 minut. W przypadku osób o bardzo niskiej aktywności fizycznej zmiany należy wprowadzać stopniowo, powoli zwiększając częstotliwość i czas trwania wysiłku. Ważnym elementem profilaktyki otyłości jest edukacja żywieniowa zarówno rodziców, ponieważ rodzina jest miejscem kształtowania prozdrowotnego stylu życia jak i dzieci. Badania naukowe dowodzą, że brak świadomości rodziców dotyczącej konsekwencji spożycia słodyczy oraz zapewnienie dziecku swobodnego dostępu do słodyczy i niezdrowych przekąsek istotnie podnosi ryzyko wystąpienia otyłości w okresie młodzieńczym. Poprzez edukację żywieniową można wpływać na wybór stylu życia przez społeczeństwo. W dużej mierze decyzja ta zależy od uwarunkowań zewnętrznych, które można kształtować w sposób umożliwiający wybór zachowań prawidłowych i prozdrowotnych, tak aby realizacja ich była wygodna, bezpieczna, dostępna oraz stosunkowo niedroga. Prewencja nadwagi i otyłości powinna być prowadzona stopniowo i wieloetapowo. Powinna uwzględniać rodzinę, szkołę, pracowników służby zdrowia, przedstawicieli mediów oraz rząd. Dodatkowo należy objąć działaniami również przedstawicieli przemysłu spożywczego, właścicieli i kadrę zarządzającą dużych koncernów produkujących, przetwarzających, transportujących żywność.

Autor: Kamila Myszkowska

Bibliografia

1.Sikorska-Wiśniewska G. (2007) Nadwaga i otyłość u dzieci i młodzieży. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 6 (55), 71-80.

2.Szanecka E., Małecka-Tendera E. (2006) Zmiana nawyków żywieniowych a problem otyłości u dzieci. Endokrynologia, Otyłość, Zaburzenia Przemiany Materii 2(3), 102–107.

3.Jarosz M., Cybulska B., Szostak W.B., Kłosiewicz-Latoszek L., Respondek W., Charzewska J., Traczyk I., Dzieniszewski J., Rogalska-Niedźwiedź M. (2006) Metody profilaktyki otyłości i przewlekłych chorób niezakaźnych poprzez poprawę  żywienia i zwiększenie aktywności fizycznej. Realizacja globalnej strategii WHO dotyczącej żywienia, aktywności fizycznej i zdrowia oraz zaleceń Rady Europy. Otyłość, żywienie, aktywność fizyczna, zdrowie Polaków. Diagnoza stanu odżywiania, aktywności fizycznej i żywieniowych czynników ryzyka otyłości oraz przewlekłych chorób niezakaźnych w Polsce (1960-2005) red. M. Jarosz, wyd. Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa.4. Plewa M., Markiewicz A. (2006) Aktywność fizyczna w profilaktyce i leczeniu otyłości. Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii, 2(1), 30–37

Czy grozi nam epidemia otyłości?

To przerażające! Polskie dzieci tyją najszybciej w Europie. Z ostatnich badań Instytutu Żywności i Żywienia wynika, że 22,3% uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych ma nadmierną masę ciała. Najwięcej przypadków nadwagi i otyłości u dzieci odnotowano w województwie mazowieckim, łódzkim i lubelskim, natomiast najmniej w województwie śląskim, świętokrzyskim i małopolskim. Podstawową przyczyną otyłości w grupie dzieci i młodzieży szkolnej jest ograniczona do minimum aktywność fizyczna oraz nadmierna konsumpcja żywności wysokoprzetworzonej i wysokokalorycznej. Niestety dużo w tej kwestii napsocił postęp technologiczny. Komputer, internet, telefon komórkowy i telewizor to obecnie podstawowe wyposażenie większości domów, które uzależnia i pochłania większość uwagi dzieci ( dorosłych niestety też). W konsekwencji dzieciaki zamiast spędzać czas na podwórku biegając za piłką czy jeżdżąc na rowerze, biegają palcami po klawiaturze komputera. Również producenci żywności podsuwają nam co raz to nowe produkty mające ułatwić życie, często są to już gotowe dania - wystarczy podgrzać czy zalać gorącą wodą. Idealne rozwiązania dla ludzi zapracowanych? Nic bardziej mylnego, takie produkty zazwyczaj swym składem przypominają tablicę mendelejewa, naszpikowane są konserwantami, polepszaczami smaku, barwnikami itp. Zawierają zazwyczaj dużo soli, tłuszczów czy cukru i negatywnie wpływają na nasze zdrowie, tym bardziej na zdrowie dzieci.

www.aktywniepozdrowie.pl

Z wielu badań wynika, że dieta dużej części dzieci w wieku szkolnym nie jest odpowiednio zbilansowana, obserwuje się małe spożycie owoców i warzyw, produktów zbożowych pełnoziarnistych, ryb i produktów mlecznych, natomiast zbyt dużą podaż słodyczy i słonych przekąsek, wysoko słodzonych napojów, które w zasadzie są źródłem "pustych kalorii". Dodatkowo dzieci często nie jadają pierwszego śniadania i nie zabierają ze sobą do szkoły pełnowartościowego posiłku, spożywane posiłki nie są regularne. Uzyskane wyniki badań biją na alarm do rodziców, nauczycieli i całego społeczeństwa: Czas się obudzić! Nie wszystkie produkty oferowane przez producentów żywności są dobre dla zdrowia! Nie popieraj nieuzasadnionych zwolnień z zajęć wychowania fizycznego! Nie bądź bierny - zmieniaj nawyki żywieniowe swoje i bliskich! Czas zrozumieć, że nadwaga to nie tylko defekt estetyczny to śmiertelne zagrożenie dla zdrowia, ryzyko wielu poważnych chorób m.in. zespołu metabolicznego, cukrzycy typu 2, nadciśnienia tętniczego. I choć trudno w to uwierzyć, są dorośli, którzy podważają autentyczność tych badań- twierdząc, że jesteśmy społeczeństwem ubogim i bliżej nam do niedożywienia niż otyłości, nie rozumiejąc, że właśnie żywność wysokoprzetworzona i wysokokaloryczna jest relatywnie tania i dlatego ryzyko otyłości i nadwagi jest zdecydowanie większe w środowiskach ubogich.


Bycie rodzicem to odpowiedzialność za dziecko, za jego zdrowie i życie. Nie możemy zapominać, że otyłość to choroba, którą należy leczyć. Zadbajmy o to aby nasze dzieci spożywały pełnowartościowe posiłki zawierające owoce i /lub warzywa, ograniczmy w ich diecie zawartość słodyczy, słonych przekąsek, żywności typu fast-food. I najważniejsze bądźmy dla dzieci przykładem- odżywiajmy się zdrowo, wspólnie przygotowujmy posiłki i spędzajmy aktywnie wolny czas. Rodzicu kształtuj prawidłowe nawyki żywieniowe swojego dziecka już od wieku niemowlęcego - nie dosładzaj pokarmów, przyzwyczaj do picia wody, do diety wprowadź w pierwszej kolejności warzywa, odwlekaj najdalej jak się da wprowadzenie smaku produktów dosładzanych. Badania pokazują, że dzieci karmione sztucznie mają zdecydowanie większą skłonność do otyłości niż dzieci karmione piersią, więc jeśli jest to możliwe karm swoje dziecko piersią co najmniej 6 miesięcy. Nasze dzieci zasługują na wszystko co najlepsze - a najlepsze dla nich jest to co najbardziej naturalne :)

Lemoniada idealna!

Uff jak gorąco :) A lato dopiero przed nami. W taką pogodę warto pamiętać o prawidłowym nawodnieniu organizmu. Woda podstawą - prosta sprawa. Jeśli dodatkowo jesteś aktywny/a fizycznie proponuję samemu przygotować napój izotoniczny. Będziesz potrzebować:

Domowy napój izotoniczny

• 1 litr wody mineralnej
• 1 łyżeczkę miodu naturalnego
• szczyptę soli himalajskiej 

I gotowe :) W pełni naturalny napój izotoniczny, który idealnie nawodni organizm podczas intensywnego wysiłku fizycznego.

W upał zazwyczaj mam ochotę na coś mało słodkiego, orzeźwiającego i chłodnego. Idealnie wpisuję się w te wymagania Lemoniada- smak dzieciństwa! Jest prosta w przygotowaniu a przepis można dowolnie modyfikować, ja zazwyczaj pomijam cukier, ale dodaję kilka plasterków imbiru :) Tak przygotowany napój doskonale gasi pragnienie, za sprawą mięty i cytryny działa orzeźwiająco :) I jak żaden inny pomaga przetrwać gorące dni :)  

Lemoniada Home Made

• 1 litr wody mineralnej
• Sok wyciśnięty z dwóch cytryny + kilka plasterków do dekoracji
• Garść świeżej mięty
• Opcjonalnie 2 łyżki cukru brązowego/stewii

Jak wypróbujesz nie będziesz już chciał/a innego :)

SOJA A NIEDOCZYNNOŚĆ TARCZYCY

W poprzednim poście omawiałam wpływ warzyw kapustnych na stan zdrowia osób z niedoczynnością tarczycy. Dziś postaram się wyjaśnić wpływ soi na parametry zdrowia osób z tym schorzeniem. Na rynku produktów żywnościowych znajdziemy soję pod różnymi postaciami :nasion, kiełków, mleka, mąki, tofu oraz gotowych produktów np. kotletów sojowych, granulatów czy kostek sojowych. Białka sojowe wykazują również doskonałe właściwości funkcjonalne takie jak zdolność emulgowania, wiązania wody i tłuszcz oraz właściwości pianotwórcze, dzięki którym poprawiają jakość oraz umożliwiają tworzenie nowych produktów- zamienników mięsa i wyrobów mlecznych.

Nasiona soi są bogatym źródłem białka, błonnika, witamin z grupy B, wapnia, fosforu, żelaza, oligo i polisacharydów oraz wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Białko stanowi ok. 40-50% masy ziarna. Ze względu na swoje właściwości odżywcze soja jako przedstawiciel roślin strączkowych powinna być częstym gościem na naszych stołach, jednak osoby z niedoczynnością tarczycy powinny na nią uważać. Soja jest bowiem źródłem fitynianów, które utrudniają wchłanianie i przyswajanie m.in. żelaza i cynku (o ich bardzo ważnej roli w niedoczynności tarczycy pisałam tutaj) oraz izoflawonów (do których zalicza się m.in. genisteina) związków przyczyniających się do powstania wola z powodu utrudniania wiązania i wchłaniania jodu.

Przypuszczalne mechanizm działania izoflawonów pochodzących z soi w tarczycy w zależności od podaży jodu oraz ilości spożytych izoflawonów.

Rozważmy trzy możliwe sytuacje:

1. Wystarczająca podaż jodu z niewielką podażą izoflawonów

W tym przypadku prawidłowa podaż jodu chroni przed nieodwracalną inaktywacją peroksydazy tarczycowej, a tym samym przed zaburzeniem przebiegu reakcji jodowania tyrozyny i łączenia jodotyrozyn, które są katalizowane przez ten enzym.

2. Niedobór jodu oraz nawet niewielka zawartość izoflawonów w diecie

W tej sytuacji nawet niewielka ilość izoflawonów w diecie przy jednoczesnym niedoborze jodu powoduje trwałą inaktywację peroksydazy tarczycowej (wówczas enzym musi być syntetyzowany de novo).

3. Wystarczająca podaż jodu przy długotrwałej podaży dużej ilości izoflawonów

Nie następuje inaktywacja peroksydazy tarczycowej, jednak dochodzi do blokowania reakcji jodowania tyrozyny i łączenia się jodotyrozyn.

Dlatego obecność soi w diecie może być zagrożeniem dla prawidłowego funkcjonowania tarczycy szczególnie w przypadku niedoboru jodu, który może wystąpić np. u osób stosujących dietę wegetariańską. Również kobiety w wieku pomenopauzalnym powinny unikać spożywania soi, ze względu na zwiększone ryzyko wystąpienia niedoczynności tarczycy.

Zawartość soi w jadłospisie w warunkach niedoboru jodu może prowadzić do powstania i wzrostu wola, wzrostu stężenia TSH oraz obniżenia poziomu T4 w surowicy krwi. Dodatkowo może wywoływać typowe objawy kliniczne jak osłabienie, senność czy zaparcia. W przypadku niedoczynności tarczycy spożywanie soi hamuje również wchłanianie leków, dlatego należy zastosować rozdzielność czasową między ich przyjmowaniem a spożywanym posiłkiem będącym dobrym źródłem  soi. Lekarstwa na niedoczynność tarczycy zazwyczaj powinno spożywać się na czczo, dlatego należy nie włączać do  menu śniadaniowego produktów zawierających soję.

Podsumowując, spożycie soi może być bardzo szkodliwe dla funkcjonowania tarczycy w warunkach niedoboru jodu w diecie. Dlatego warto ograniczyć jej podaż i zastąpić ją innymi warzywami strączkowymi.

Bibliografia:

1. Nowak A. (2011) Nasiona soi zwyczajnej- cenny surowiec dietetyczny i leczniczy, Kosmos 60, 1-2, 179-187
2. Dłużewska E, Krygier K. (2005) Sojowe preparaty białkowe- otrzymywanie i zastosowanie, Przemysł Spożywczy T.59, nr 4, 30-33
3. Kryczyk J, (2015) Żywienie w chorobach tarczycy- materiały szkoleniowe 
4. Kiałka M i wsp. (2014) Wielopoziomowe zakłócenia homeostazy hormonów tarczycy spowodowane przez substancje chemiczne występujące w środowisku naturalnym, Przegląd Lekarski 71/7
5. Urbaniak B, Marcisz C. (2006) Wpływ soi i izoflawonów sojowych na tarczycę, Postępy Fitoterapii 2, 83-89.

Autor: Kamila Myszkowska

INTERAKCJE LEKÓW Z ŻYWNOŚCIĄ

Farmakoterapia bywa nieodzownym elementem leczenia wielu chorób. Jednak większość z nas na ogół nie zastanawia się w jaki sposób przyjmować zapisane leki. Okazuje się, że niezwykle istotny jest napój, którym popijamy lek, a także potrawa spożywana wraz z nim. Powinniśmy pamiętać, że leki wchodzą w interakcje z żywnością. Dlatego też powstaje nowy cykl na blogu, którym przybliżę mechanizmy oddziaływania leków ze składnikami pożywienia.

Źródło:http://laboratoria.net/

Dzisiejszy wpis, tytułem wstępu, to ogólne informacje o fazach i skutkach interakcji. Znajdą się tu również wskazówki, które pozwolą uniknąć niepożądanych oddziaływań medykamentów ze składnikami pożywienia.

Ze względu na wielokierunkowość działania leków, a także na zróżnicowany skład żywności, wyróżnia się cztery podstawowe elementy związane z interakcjami, które mogą zachodzić w organizmie człowieka:

1.       Wpływ żywności i jej składników na procesy farmakokinetyczne:

a.       Wchłanianie leku

b.      Dystrybucja

c.       Metabolizm leku

d.      Eliminacja leku

2.       Wpływ leków na procesy zachodzące w organizmie po spożyciu żywności:

a.       Wchłanianie składników żywności

b.      Metabolizm składników żywności

c.       Wydalanie

3.       Interakcje leków z substancjami farmakologicznie czynnymi, występującymi w żywności:

a.       Synergizm

b.      Antagonizm

4.       Interakcje leków z innymi substancjami obcymi, które także mogą występować w żywności.

Następstwa kliniczne interakcji leków ze składnikami żywności:

•  Zmniejszenie lub zwiększenie stężenia leku
•  Opóźnienie lub przyspieszenie działania leku
• Obniżenie skuteczności lub silniejsze działanie leku
• Zwiększenie ryzyka toksyczności
• Utrata lub przybór masy ciała
• Zaburzenia gospodarki węglowodanowej, tłuszczowej
• Objawy niedoboru witamin i składników mineralnych

Aby uniknąć interakcji pomiędzy lekiem a żywnością, należy przestrzegać następujących zasad:

1.       Należy zapoznać się z treścią ulotki, a ewentualne wątpliwości skonsultować z lekarzem lub farmaceutą

2.       Leki należy popijać zawsze wodą (pełną szklanką)

3.       Nie należy przyjmować leków około 1,5 h przed posiłkiem, w trakcie lub w ciągu 2 h po jego spożyciu (chyba, że zaleci to lekarz), ponieważ może to zmieniać działanie leku.

4.       Najlepiej przyjmować leki 2 h przed lub 2 h po posiłku (chyba, że lekarz inaczej zaleci).

5.       Nie należy popijać/rozpuszczać leku w gorącym napoju, gdyż wysoka temperatura może zmniejszyć jego skuteczność.

6.       Nie należy zażywać preparatów witaminowo-mineralnych w tym samym czasie co leki, ponieważ mogą one zaburzać ich wchłanianie.

7.       Nigdy nie wolno mieszać leków z alkoholem.

Bibliografia:

1.       Żywienie człowieka zdrowego i chorego. Marian Grzymisławski, Jan Gawęcki, Wydawnictwo Naukowe PWN 2012, s.420-433

2.       Uważaj, co jesz, gdy zażywasz leki. Interakcje między żywnością, suplementami diety
a lekami. Mirosław Jarosz, Jan Dzieniszewski, Wydawnictwo Lekarskie PZWL 2012

3.       Interakcje leków z pożywieniem. Katarzyna Korzeniowska, Anna Jabłecka, Farmacja Współczesna 2008; T.1, s.24-30.

4.       Interakcje leków z żywnością. dr inż. Katarzyna Wolnicka, http://wszechnica_zywieniowa.sggw.pl

5.       Interakcje leków z żywnością. prof. dr hab. n. med. Danuta Pawłowska, www.czwartkoweobiadyudiabetykow.pl

Autor: Aleksandra Kozłowska

WARZYWA KAPUSTNE W CHOROBACH TARCZYCY

Dużo słyszy się o tym, że osoby z chorobami tarczycy powinny unikać warzyw kapustnych. W dzisiejszym poście postaram się wytłumaczyć dlaczego jest.

WARZYWA KAPUSTNE

Do warzyw kapustnych należy między innymi: brokuł, kalafior, jarmuż, kalarepa, brukselka, kapusta chińska, kapusta głowiasta biała, kapusta głowiasta czerwona, kapusta pekińska, kapusta włoska. Ta grupa warzyw jest dobrym źródłem błonnika, witamin C, z grupy B, K, E, beta-karotenu, wapnia, magnezu, fosforu, żelaza, siarki. Warzywa kapustne zawierają również glukozynolany, produkty ich rozpadu wykazują działanie goitrogenne czyli wolotwórcze. Do najczęściej występujących w nich glukozynolanów zalicza się:

• glukoiberynę,
• glukobrassicynę,
• neoglukobrassicynę,
• glukonapinę,
• progoitrynę,
• synigrynę.

Warzywa kapustne zyskały również pozytywną sławę w profilaktyce i leczeniu chorób nowotworowych, za sprawą sulforafanu, którego prekursorem jest jeden z glukozylanów (glukorafanina).

WOLOTWÓRCZE DZIAŁANIE PRODUKTÓW ROZPADU GLUKOZYNOLANÓW

Do głównych produktów rozpadu glukozynolanów zalicza się przede wszystkim :

• tiocyjaniany,
• nitryle,
• izotiocyjaniany,
• tiooksazolidyny.

Tiocyjaniny bardzo łatwo przenikają przez wszystkie błony komórkowe, kompetycyjnie hamują transport jonów jodkowych do gruczołu tarczycowego. Powstają również podczas detoksykacji nitryli w organizmie. Izotiocyjaniny i tiooksazolidyny wykazują działanie hamujące dla syntezy hormonów tarczycy, poprzez unieczynnienie peroksydazy tarczycowej. Te drugie zaburzają metabolizm tarczycy poprzez hamowanie syntezy tyroksyny oraz jej wydzielania do krwi. 

Dodatkowo produkty rozpadu glukozynolanów powodują wzrost  sekrecji TSH , co prowadzi do powstania wola.

ZAWARTOŚĆ GLUKOZYNOLANÓW W PRODUKTACH

Glukozynolany znajdują się również w rzepie, rzodkwi, nasionach gorczycy i rzepaku. Potrawy zawierające związki wolotwórcze powinny być łączone z produktami o dużej zawartości jodu np. rybami czy owocami morza, gdyż ich goitrogenne działanie jest znacznie silniejsze w warunkach zbyt niskiej podaży jodu. Dlatego też zaleca się utrzymać na stałym poziomie podaż soli jodowanej w ilości  5 mg. 

Obróbka kulinarna ma znaczący wpływ na zawartość glukozynoloanów w produktach. W warzywach mrożonych i gotowanych w stosunku do warzyw surowych zawartość tych związków jest o około 30-40% mniejsza. Gotowanie w dużej ilości wody, bez przykrycia  zmniesza ich zawartość, gdyż łatwo przechodzą do wody i są lotne. Dlatego należy spożywać te produkty rzadko, włączać je do diety rozsądnie - zdecydowanie lepiej wybierać produkty mrożone, spożywać po obróbce termicznej, wówczas można ograniczyć ilość glukozynolanów nawet o 1/3.

Autor: Kamila Myszkowska

WITAMINA A A NIEDOCZYNNOŚĆ TARCZYCY

Pisałam już o roli makroskładników, mikroelementów, błonnika w diecie osób z niedoczynnością tarczycy. Dziś zajmę się funkcją witaminy A.

WITAMINA A- RDA I ŹRÓDŁA

Witamina A(retinol) występuje w produktach pochodzenia zwierzęcego, natomiast w produktach roślinnych znajduje się prowitamina A (beta-karoten), wykazująca aktywność dopiero po przekształceniu w retinol. W tłuszczac znajdują się natomiast karotenoidy A. Zalecane dzienne spożycie dla tej witaminy wynosi 0,7 mg w przypadku kobiet oraz 0,9 mg dla mężczyzn. Doskonałym źródłem witaminy A są ryby morskie, wątroba, żółtko, masło, tran, marchew, papryka, brokuły, pomidory, mleko i sery dojrzewajace.

Pacjenci z niedoczynnością tarczycy są szczególnie narażeni na niedobór witaminy A, gdyż hormony tarczycy pełnią bardzo ważną rolę w procesie przekształcenia beta-karotenu w retinol. Dodatkowo pomagają w jego absorpcji . Dlatego bardzo ważne jest uwzględnienie w diecie produktów będących jej źródłem. Należy pamiętać, że palenie papierosów i picie alkoholu zaburza prawidłowe wchłanianie witaminy A.

fot. http://www.witaminaa.com.pl/

NIEDOBÓR WITAMINY A

Niedobór witaminy A objawia się głównie szorstkością i skrajnym przesuszeniem skóry szczególnie na łokciach i kolanach, suchością gałki ocznej oraz tzw. "kurzą ślepotą" czyli zaburzeniem widzenia o zmierzchu. U osób starszych częstym objawem niedoboru tej witaminy jest dzwonienie w uszach, natomiast u kobiet w wieku rozrodczym zaburzenia miesiączkowania i płodności

ZAWARTOŚĆ WITAMINY A W WYBRANYCH PRODUKTACH

Wątroba wieprzowa - 13 000 µg/ 100 g
Marchew- 1656 µg/100 g
Margaryna ok. 900 µg/100 g
Masło ok. 814 µg/100 g
Papryka - 528 µg
Jaja kurze- 272 µg
Ser żółty ok. 380 µg
Łosoś - 41 µg
Mleko ok. 35 µg 

 Źródło: Kunachowicz H., Nadolna I., Przygoda B., Iwanow K., Tabele składu i wartości odżywczej żywności, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005

ROLA MIKROELEMENTÓW W NIEDOCZYNNOŚCI TARCZYCY CZ.2 ŻELAZO I CYNK

W poprzednim poście omówiłam jak ważna jest prawidłowa zawartość jodu i selenu w diecie osób z niedoczynnością tarczycy. Dziś zajmiemy się rolą żelaza i cynku.

ŻELAZO

Żelazo wchodzi w skład peroksydazy tarczycowej (TPO), bardzo ważnego enzymu uczestniczącego w powstawaniu hormonów tarczycy.  Zalecane dzienne spożycie żelaza wynosi 10 mg dla mężczyzn oraz 18 mg dla kobiet  (zapotrzebowanie wzrasta w trakcie ciąży do 27 mg). Żelazo dostępne w produktach spożywczych można podzielić na dwie grupy:

• Żelazo hemowe, pochodzące z hemoglobiny i mioglobiny, znajduje się w produktach pochodzenia zwierzęcego, jego absorpcja w organizmie człowieka wynosi ok. 23%,
• Żelazo niehemowe, znajduje się w produktach pochodzenia roślinnego, mleku i jajach, jego absorpcja w organizmie człowieka wynosi maksymalnie 8%.

Doskonałym źródłem żelaza są podroby, mięso, tłuste ryby (np. dorsz, sardynka, śledź), żółtko jaja, rośliny strączkowe, orzechy, nasiona słonecznika, pestki dyni

Wchłanianie żelaza można zwięszyć łącząc produkty o wysokiej zawartości żelaza z żywnością bogatą w witaminę C, białko, kwasy organiczne i cukry. Natomiast kawa, herbata, produkty wysokobłonnikowe, o dużej zawartości wapnia, cynku mogą zaburzać wchłanianie tego mikroelementu.

Niedobór żelaza wywołuje objawy niedoczynności tarczycy oraz jej powiększenie, poprzez zaburzenie aktywności peroksydazy tarczycowej, zaburzenie wiązania trijodotyroniny do receptorów jądrowych, przez co zmniejsza się ilość hormonów dostępnych dla organizmu.

CYNK

Cynk jest bardzo ważnym mikroelementem w organizmie człowieka, zaangażowany jest w metabolizm tłuszczów, białek i węglowodanów, regulację układu odpornościowego i stabilizację błony komórkowej, ponieważ jest składową ponad 300 enzymów. Odgrywa również rolę w ochronie komórek organizmu przed wolnymi rodnikami, za sprawą cynkozależnej dysmutazy ponadtlenkowej. 

Zalecane dzienne spożycie cynku dla kobiet wynosi 8mg, natomiast dla mężczyzn 11 mg. Doskonałym źródłem cynku są sery podpuszczkowe dojrzewające (np. gouda, edamski, ementaler), produkty zbożowe (np. otręby pszenne, kasza gryczana, pieczywo pszenne, płatki kukurydziane, nasiona i ziarna oraz mięso. Wchłanianie tego mikroskładnika z żywności mieści się w przedziale 15-60%. Obserwuje się większą absorpcję cynku z produktów pochodzenia zwierzęcego niż roślinnego. Duża ilość wysoko jakościowych białek przyśpiesza wchłanianie cynku, natomiast błonnik, fityniany, żelazo niehemowe wykazują działanie hamujące. Niedobór cynku zmniejsza wydzielanie hormonów tarczycy, poprzez oddziaływanie na oś podwzgórze-przysadka-tarczyca oraz zakłócenie działania trijodotyroniny na ekspresję genów, a w konsekwencji na cały organizm.

Jak widzicie odpowiednia zawartość w diecie mikroelementów - szczególnie jodu, selenu, żelaza i cynku ma bardzo istotny wpływ na prawidłowe funkcjonowanie gruczołu tarczowego oraz jego hormonów. Dlatego pamiętajmy o uzględnieniu w naszej codziennej diecie produktów, które są źródłem tych składników. 

ROLA MIKROELEMENTÓW W NIEDOCZYNNOŚCI TARCZYCY CZ.1 JOD I SELEN

W poprzednim poście omówiłam rolę makroskładników w diecie osób z niedoczynnością tarczycy, dziś zajmę się funkcją mikroelementów- jodu i selenu. Przypomnę, że w przypadku chorób tarczycy podstawowym leczeniem powinno być leczenie farmakologiczne, dietoterapia natomiast wspomaga leczenie i łagodzi objawy choroby. 

JOD

Głównym magazynem jodu w organizmie człowieka jest gruczoł tarczowy (8-16 mg). Rekomendowane dzienne spożycie (RDA) jodu wynosi 150μg dla osób dorosłych oraz 220μg dla kobiet w ciąży i karmiących piersią. Jod jest również ważnym składnikiem hormonów tarczycy - tyroksyny i trijodotyroniny, dlatego jego rola ściśle związana jest z działaniem tych hormonów. Głównym źródłem jodu jest jodowana sól kuchenna ( nie należy spożywać więcej niż 1 łyżeczkę soli dziennie), ryby np. dorsz czy mintaj, żółtko jaja, niektóre wody mineralne z jodem . Wchłanianie jodu w organizmie zwiększa obecność selenu i żelaza w diecie, natomiast substancje wolotwórcze ( związki goitrogenne znajdujące się w warzywach kapustnych, soi, rzepie, rzodkiewce, nasionach gorczycy i rzepaku) wykazują działanie hamujące. Duży wpływ na zawartość jodu w żywności ma rodzaj zastosowanej obróbki kulinarnej, gotowanie obniża zawartość jodu o 58%, grillowanie o 23% i smażenie o 20%. Niedobór tego składnika niesie za sobą poważne konsekwencje zdrowotne, jest przyczyną powstawania niedoczynności tarczycy i rozwoju wola, osłabia układ immunologiczny i zwiększa ryzko bezpłodności. Jod odgrywa również ważną rolę w diecie kobiet w ciąży, jego niedobór zwięsza ryzyko poronień, przedwczesnego porodu jak również może powodować upośledzenie umysłowe i opóźnienie rozwoju płodu. 

SELEN

Podobnie jak w przypadu jodu, gruczoł tarczowy stanowi główny rezerwuar selenu w organizmie człowieka. Odgrywa bardzo ważną rolę w syntezie hormonów tarczycy, uczestnicząc w transformacji tyroksyny do trijodotyroniny oraz ich przemian do nieaktywnych postaci. Selen wchodzi w skład peroksydazy glutatnionowej - enzymu chroniącego tarczycę przed destrukcyjnym działaniem nadtlenku wodoru, który jest niezbędny do utleniania jonów jodkowych. Zapotrzebowanie dorosłego człowieka na selen wynosi 1μg/kg m.c./dobę, przyjmuje się, że maksymalnie bezpieczna podaż selenu wynosi 400μg/dobę - nie należy przekraczać tej dawki.

Zawartość selenu w żywności zależy głównie od zawartości selenu na terenie z którego pochodzi dany produkt, ale również od czasu i temperatury obróbki termicznej (podobnie jak w przypadku jodu). Polska niestety należy do regionów ubogich w selen. Dobrym źródłem selenu są orzechy, podroby, grzyby , produkty zbożowe np. płatki owsiane, drożdże, ryby, nasiona strączkowe.

Duży wpływ na przyswajalność selenu ma zawartość w diecie białka, witaminy A ,C, E.  Niedobór selenu w diecie osłabia działanie hormonów tarczycy na organizm, poprzez zmniejszenie stężenia aktywnego hormonu tarczycy T3 (trijodotyroniny) w ustroju. Obniża również aktywność peroksydazy glutationowej, przez co zwiększa ryzyko oksydatywnego uszkodzenia komórek tarczycy.

Odpowiednia podaż tych mikroelementów w diecie ma bardzo ważne znaczenie w kontekście prawidłowego funkcjonowania tarczycy. W kolejnym poście omówię rolę kolejnych bardzo ważnych mikroelementów w niedoczynności tarczycy - cynku i żelaza. Serdecznie zapraszam!

MAKROSKŁADNIKI DIETY W NIEDOCZYNNOŚCI TARCZYCY

Rozpoczynam obiecany cykl postów dotyczących dietoterapii w chorobach tarczycy. Problem ten dotyczy 22% społeczeństwa, zdecydowanie częściej chorują kobiety. Odnoszę wrażenie, że jest to kolejna epidemia naszych czasów. Ja od 7 lat choruję na chorobę Hashimoto dlatego wciąż szukam informacji, jak łagodzić jej objawy :) Dzisiejszy post poświęcę niedoczynności tarczycy, w następnych notatkach postaram się omówić kolejno zalecenia żywieniowe w nadczynności tarczycy, chorobie Hashimoto, chorobie Graves, nowotworze tarczycy. Zatem zapraszam do lektury!

źródło: www.polityka.pl

TYTUŁEM WSTĘPU

Niedoczynność tarczycy inaczej hipotyreoza, choroba wywyołana niewsytarczającą ilością hormonów tarczycy w ustroju, co powoduje spowolnienie procesów metabolicznych. Do czynników mogących wywoływać niedoczynność tarczycy zalicza się:

• niedobór jodu,
• chorobę Hashimoto,
• skutki terapii nadczynności tarczycy.

Głównymi objawami tego schorzenia są:

• brak apetytu,
• zwiększona masa ciała,
• ciągłe zmęczenie,
• problemy z pamięcią i koncentracją,
• depresja,
• wypadanie włosów,
• zwiększona wrażliwość na chłód,
• obrzęki podskórne, spowodowane zatrzymaniem wody w organizmie przez glikozaminoglikany,
• zaparcia

Należy podkreślić, że stosowanie diety w leczeniu chorób tarczycy ma działanie wspomagające, podstawą powinno być leczenie farmakologiczne.

MAKROSKŁADNIKI DIETY W NIEDOCZYNNOŚCI TARCZYCY

BIAŁKO

Zawartość białka w diecie osób chorych na niedoczynność traczycy powinna być taka sama jak dla osób zdrowych (15-20% dziennego zapotrzebowania energetycznego). Należy zwrócić uwagę na jakość spożywanych białek. Szczególnie ważna jest zawartość w diecie białek pełnowartościowych, które ze względu na swoją złożoność przyspieszają tempo metabolizmu spowolnione przez chorobę. Tyrozyna- aminokwas endogenny niezbędny do syntezy hormonów T3 i T4, powinna być dostraczana również z pożywieniem, aby nie dopuścić do pogłębienia i tak niskiego poziomu tych hormonów. Aminokwas ten występuje w niewielkich ilościach w większości produktów spożywczych, najwięcej tyrozyny znajdziecie w mięsie, jajach, mleku, roślinach strączkowych. Produkty bogate w tyrozynę najlepiej spożywać z produktami bogatymi w witaminę C, kwas foliowy i niacynę, ponieważ biorą one udział w przemianach tego aminokwasu w organizmie człowieka.  Realizowanie dziennego zapotrzebowania na białko u osób z niedoczynnością tarczycy zapobiega również wypadaniu włosów, dzięki zawartości cysteiny i metioniny - składników keratyny głównego budulca włosa.

TŁUSZCZE

Należy ograniczyć spożycie tłuszczy, jednocześnie zmniejszając spożycie kwasów tłuszczowych nasyconych na korzyść wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, w szczególności kwasów omega 3 (kwas eikozapentaenowy, dokozaheksaenowy, alfa linolenowy). Wielonienasycone kwasy tłuszczowe ułatwiają oddziaływanie hormonów tarczycy na komórki, ponieważ nadają odpowiednią płynność i integralność błonie komórkowej. Natomiast kwasy omega-3 spożywane codziennie rano pobudzą przemianę T4 do aktywnego hormonu T3, zwiększając tempo metabolizmu w organizmie. Dodatkowo łagodzą objawy kliniczne towarzyszące niedoczynności tarczycy: poprawiają pamięć i koncentrację, wspomagają leczenie depresji, usprawniają metabolizm cholesterolu.

Źródło wielonienasyconych kwasów tłuszczowych - oliwa z oliwek, olej rzepakowy tłoczony na zimno, olej słonecznikowy, olej z pestek winogron, ziarna sezamu, dyni, słonecznika, orzechy, ryby morskie (np. węgorz, łosoś, dorsz).

WĘGLOWODANY

Węglowodany proste należy zastąpić węglowodanami złożonymi, co spowoduje stopniowe uwalnianie glukozy. Produkty będące źródłem węglowodanów powinny zwierać również błonnik i skrobie, gdyż insulinooporność w przypadku niedoczynności tarczycy, może być wynikiem zmniejszonego wychwytu glukozy oraz zwięszeniem jej utleniania z powodu zaburzenia metabolizmu tłuszczy. 

Źródło węglowodanów złożonych- mąka ryżowa, pszenna typu 500, żytnia typu 2000, kasza gryczana, jaglana, ryż biały, ryż brązowy, makarony, pieczywo, warzywa strączkowe, szparagi, nasiona lnu, słonecznika, sezamu.

BŁONNIK POKARMOWY

Odpowiednia podaż błonika pokarmowego (20-40g/doba) w diecie wraz z odpowiednią podażą płynów (co najmniej 1,5-2 litrów dziennie) poprawia motorykę przewodu pokarmowego, skraca czas pasażu jelitowego, przeciwdziała zaparciom, które często towarzyszą niedoczynności tarczycy. Dodatkwo błonnik pokarmowy obniża stężenie cholesterolu ogółem oraz frakcji LDL, które są typowo podwyższone w niedoczynności tarczycy. 

Źródło błonnika- grube kasze, otręby pszenne, płatki zbożowe, mąki niskiegoprzemiału i ich przetwory, nasiona roślin strączkowych, warzywa korzeniowe, owoce suszone, owoce drobnopestkowe np. maliny.

BŁONNIK POKARMOWY A PRZYJMOWANE LEKI

Należy pamiętać, że błonnik pokarmowy może zmniejszać skutecznść i wchłanianie niektórych leków stosowanych w terapii niedoczynności  tarczycy, dlatego należy zachować odstęp czasowy między przyjęciem lekarstw a posiłkiem wysokobłonnikowym. Z uwagi na to, że większość leków stosowanych w niedoczynności tarczycy należy przyjmować na czczo, śniadanie powinno być pozbawione dobrych źródeł włókna pokarmowego.

Bibliografia:

• Ponichtera A., Borowiak E , (2008) Choroby tarczycy jako poważny problem medyczny w Polsce, Problemy pielęgniarstwa tom.16
• Łącka K., Czyżyk A, (2008) Leczenie nadczynności tarczycy, Farmacja współczesna, 1-69-78
• Materiały szkoleniowe